محسن امیریوسفی نامهای را خطاب به کیومرث پوراحمد، پیرامون بحث انتخاب فیلمهای مستند جشن خانهی سینما نوشت. این کارگردان سینما در نامهای خطاب به کیومرث پوراحمد نوشته است:
به نام داورنهائی
با سلام و قدردانی و سپاس بهخاطر تمام زحماتی که برای هرچه بهتر برگزار شدن این دوره از جشن خانهی سینما متحمل شدید، مایلم نکاتی را در خصوص بحث انتخاب فیلمهای مستند جشن خانهی سینما خدمتتان عرض نمایم. من امسال مستندی ساختم به نام خانه من که هیات محترم انتخاب جشن مستند آن را مناسب برای بخش مسابقه ندانست، به هر حال رقابت است و هر کس که وارد این گود میشود باید قواعد را بپذیرد و تمام. گردن ما هم از مو باریکتر!
بعد از آن نامهای توسط تعدادی از مستندسازان در اعتراض به نحوهی انتخابها نوشته شد که علیرغم حقانیت گفتههایشان، توسط من امضاء نشد چون بنابر تجربه، اعتقاد داشتم و دارم که بحث انتخاب (مخصوصاً در جشن صنفی خانهی سینما) همیشه محل مناقشه و بحث است و سلیقهی ترکیبی اعضاء هر نتیجهای را ممکن است به بار آورد که نهایتاً باید آن را پذیرفت. ولی خواندن مصاحبهی مدیر محترم هماهنگی جشن مستند نشان داد که فراتر از تشخیص و رای هیات هفت نفره انتخاب، نگاه دیگری هم تحت عنوان "کارشناسی و مستدل..." در این زمینه دخیل بوده که در نهایت به اشتباه بزرگی چون تعداد اندک فیلمهای هیات انتخاب منجر شده است. طبق اساسنامهی جشن مستند، هیات انتخاب تا سقف چهل فیلم را میتوانند معرفی کند که تنها ۲۸ فیلم معرفی شده، یعنی کمی بیش از نصف ظرفیت انتخاب! والبته سه فیلم هم بعداً طبق مقررات از مسابقه کنار گذاشته شدند.
ولی مدیر محترم هماهنگی در مقابل اعتراضات با افتخار اعلام کردند که "حتی تا ۵۰ فیلم یا بیشتر (!) هم میتوانستیم انتخاب کنیم، ولی نکردیم یا نگذاشتیم انتخاب کنند!" البته معلوم نیست ایشان هماهنگ کنندهی فیلمهای مستند بودهاند یا رئیس هیات انتخاب؟! آقای پوراحمد عزیز بهعنوان کسی که تقریبا هر سال عضو هیات انتخاب یا داوری جشن خانهی سینما بودهام یک چیز را در انتخاب فیلمها آویزهی گوش خود کردهام که عضو هیات انتخاب حق داوری ندارد و تا جائی که قانون اجازه میدهد باید فیلمهای شایسته را به رقابت بیاورد، ولی نکاتی که مدیر هماهنگی جشن مستند یا تئوریسن هیات انتخاب! مطرح کردهاند آنقدر موشکافانه است که به نظر میرسد نتیجهی زحمات هیات انتخاب را از آن طرف پشت بام جشن مستند خانهی سینما، به حیاط خلوت جشنوارههای تلویزیونی انداخته است! به گفتهی ایشان در انتخاب تنها ۲۵ فیلم (که مطمئناً فیلمهای شایستهای هستند)،... "شاخصهائی مانند موضوع و بیان متفاوت، رعایت معیارهای کیفی بیان بصری، ریتم متناسب، بیان موجز، ثبت خلاق و متناسب سند در لحظهی قطعی، معرفی نادیدهها و باز تولید داشتهها، نقد و آسیبشناسی مبتنی بر پژوهش و واقعیت تنها بخشی (!!) از ملاکهای انتخاب بودند...." آقای پوراحمد! وقتی قیف انتخاب اینقدر تنگ و پیچیده است وای به ظرف داوریش! و وای به آن موقع که مباحث حوزهی نظری مستند بخواهند به زور و به فرموده وارد حوزهی اجرائی شوند!
بعد از اختراع مباحث جهانی و فلسفی انتخاب! سخن دیگر، اختراع بخش جدید "تشویق" در جشنی است که نمایش فیلمش فقط برای داوران است و بس! شاخصهای مهم فیلمهای این بخش هم،.... "درجه یک، خوب و محترم با قابلیت تاثیرگذاری و نمایش است که آنچه ارائه میکنند از متوسط برنامهسازی موجود در جامعه فاصله چندانی ندارد!!..." با این تعریف دقیق و درست ۹۹% مستندهای تلویزیونی ما به راستی باید "تشویق" شوند!!
آقای پوراحمد عزیز، تصور کنید داوران محترمی که مجبورند فیلمهای مستند بخش "تشویق" را ببینند و در انتها هم به فرموده با دست و کف مرتب، مراسم تلویزیونی "تشویق" را اجرا نمایند! البته ایشان قول دادند که آقای پورحسین قرار است این مراسم را از شبکهی مستند بهطور مستقیم پخش کنند! به هر جهت مدیر اجرائی محترم جشن آقای مازیار میری قول دادند که به شکایات مستندسازان در این زمینه رسیدگی نمایند و خوشبختانه زودتر از دیگران تشخیص دادند که این بخش نوظهور "تشویق" بر خلاف آئین نامه است و آن را حذف کردند. و همچنین سه فیلم را که برخلاف مقررات پذیرفته شده بودند را از مسابقه خارج کردند.
ولی بنده بهعنوان عضو کم کار مستندسازان غیرتلویزیونی! خواهشمندم قضیه کم بودن تعداد مستندهای بخش مسابقه را طبق اختیارات قانونی خودتان حل و فصل نمائید. درشرایطی که جشنوارهی فیلم فجر بخش فیلمهای مستند را حذف کرده و جشن مستند خانهی سینما از معدود فرصتهای دیده شدن و عرض اندام فیلمهای مستند و مستقل میباشد، پیشنهاد میکنم تعداد بیشتری از فیلمهای مورد تائید هیات محترم انتخاب را به بخش مسابقه امسال اضافه کنید. به نظر من اولین و مناسبتترین گروه تعدادی از فیلمهای بخش "تشویق!" میباشد که پیش از این توسط هیات انتخاب معرفی شدند و به گفتهی هماهنگ کننده محترم،... "فیلمهای درجه یک، محترم و خوبی با قابلیت تاثیرگذاری و نمایش هستند..." و میتوانند به راحتی در بخش مسابقه قرار بگیرند.
با این حساب فیلمهای مسابقهی امسال میتواند به دوبرابر تعداد فعلی برسد و برندهی تندیس ارزشمند بهترین فیلم مستند خانهی سینما، میتواند مثل سالهای قبل، خود را برندهی واقعی بداند. وگرنه تنها با حضور این ۲۵ فیلمِ مطمئناً شایسته، تندیس امسال صاحب نیمی از ارزش تندیس بهترین فیلم خواهد بود و نیمی دیگر سهم فیلمهائی است که به ناحق و به ابتکار هماهنگ کنندهی جشن مستند یا هر متفکر دیگری! از دایرهی رقابت کنار گذاشته شدند. آقای پوراحمد عزیز درایت و مشکل گشائی شما در این زمینه میتواند به راستی، نشان از بالندگی و تفاوت جشن خانهی سینما با دیگر جشنوارههای کشور باشد و زحمات هیات انتخاب جشن مستند امسال را فدای سلیقهی ناهماهنگ یکی دو نفر نکند. همچنین از بروز این اتفاقات ناخوشایند در سالهای بعد جلوگیری خواهد کرد. با سپاس و قدردانی دوباره از تلاش شما و همکاران محترمتان در برگزاری هر چه باشکوهتر جشن خانهی سینما.