مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در جمع خبرنگاران درباره ی جشنواره ی سینما حقیقت سخن گفت و به سئوالات مختلفی پاسخ داد.
شفیع آقامحمدیان در نشست جشنواره ی سینما حقیقت صبح امروز، سه شنبه 11 آبان ماه، به ذکر توضیحاتی درباره ی یک سال فعالیتش در مرکز و همچنین روند برگزاری جشنواره ی سینما حقیقت پرداخت و عنوان کرد:" قول داده بودیم که سالن مستقلی برای نمایش مستند داشته باشیم که به شکر خدا این مساله محقق شد و با همکاری جدی حوزه هنری ما توانسته ایم، سینماهای سپیده و آزادی را به نمایش این فیلم ها اختصاص بدهیم.
وی با بیان این که قرار است در این سینماها علاوه بر مجموعه ی مستندهای ایرانی، خارجی و برخی فیلم های فرهنگی از تولیدات مرکز و یا تولیدات خارج از مرکز هم به نمایش دربیاید، اظهار کرد:" از دیگر برنامه های این سینماها نشست های نقد و بررسی و تبادل نظر پیرامون فیلم هاست که با حضور منتقدان سینمای ایران و کارشناسان برگزار خواهد شد." آقامحمدیان در بخش دیگری از صحبت هایش به حمایت از توجه ویژه ی معاونت سینمایی به فیلم های فیلم سازان جوان اشاره کرد و گفت:" یکی از مصادیقی که برای این ادعا وجود دارد، ارسال فیلم بدرود بغداد به آکادمی اسکار است که این موضوع برای ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این فیلم اگرچه با حاشیه های مختلف همراه بود اما به هر حال توانست با مونتاژی جدید و صدای دالبی به اسکار رفته و در آنجا ثبت شود.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در عین حال از چاپ دوکتاب در آستانه ی جشنواره ی چهارم سینما حقیقت خبر داد و گفت:" یکی از این کتاب ها به واسطه ی دکتر محمد تهامی نژاد ترجمه شده و کتاب دیگر هم تالیفی است و همزمان با جشنواره منتشر خواهد شد." وی همچنین از سالن های سینما فلسطین و سپیده به عنوان محل برگزاری جشنواره ی سینما حقیقت یاد کرد و گفت:" اگر تعداد فیلم ها از برنامه ریزی های ما بیشتر باشد، سینما ایران در مرکز فرهنگی صبا را هم به این فیلم ها اختصاص خواهیم داد." آقامحمدیان در ادامه صحبت هایش به انتشار پوسترهای جشنواره ی سینما حقیقت اشاره و عنوان کرد:"پوسترهای این جشنواره از امروز رونمایی شد و 6 پوستر برای چهارمین دوره ی این جشنواره طراحی شده است که در این میان دو پوستر مربوط به سردر سینماها و چهار پوستر مربوط به بخش های مختلف جشنواره می شود." وی همچنین به بحث حذف فیلم های کوتاه و مستند از جشنواره ی فیلم فجر اشاره کرد و گفت:" از دیگر اتفاقات مهمی که طی چند روز گذشته در حوزه ی سینمای مستند شاهد آن بوده ایم، حذف بخش فیلم های کوتاه و مستند از جشنواره ی فجر است. این پیشنهاد را ما چند ماه بعد از آمدن مان مطرح کرده بودیم و پس ازجلسات متعدد دوستان به این نتیجه رسیدند که بهتر است بخش مستند را به عهده ی مرکز و بخش کوتاه را به نهاد متولی آن واگذار کند. البته اگرچه نظرات مختلفی در این باره مطرح شده است، اما در مجموع ما از این بابت خرسندیم و حس می کنیم این نوع تقسیم بندی نگاه ما به سینمای مستند را در تعامل با مستند جدی تر می کند."
مدیر چهارمین جشنواره ی سینما حقیقت در ادامه ی این نشست به پاسخگویی سوالات خبرنگاران پرداخت و در پاسخ به سوالی درباره ی جابه جایی این جشنواره مطرح شده بود توضیح داد:" واقعیت این است که به شخصه از ابتدا تمایل چندانی برای انتقال این جشنواره به اصفهان و یا شهرستان های دیگر نداشتم. اما به هر حال پیشنهادهای خوبی در این زمینه مطرح می شد و از سوی دیگر سیاست های عدالت محورانه و مربوط به تمرکززدایی از دیگر عواملی بود که وجود داشت." آقامحمدیان ادامه داد:"در هر صورت برای ما مهم بود که انتقال جشنواره چه ثمراتی برای آن به دنبال خواهد داشت، اما با گذشت مدتی علیرغم حمایت های خوب استانداری اصفهان، متوجه شدیم که این شهر توان این کار را ندارد و به نظر من برگزاری جشنواره در آن شهر با شکست مواجه می شد." وی در توضیح بیشتر این مساله گفت:" واقعیت این است که استاندار اصفهان علاقه ی بسیاری داشت که جشنواره در آنجا برگزار شود، اما در مرحله ای اداره ی کل ارشاد اصفهان ما را اذیت کرد و حس کردیم کارمندان آنجا قدرت و توان پیش بردن بحثی به این بزرگی را ندارند."
آقامحمدیان در عین حال یادآور شد:" از نظر من چند جشنواره لازم است که حتما در تهران برگزار شود؛ که یکی از این جشنواره ها جشنواره ی سینما حقیقت است و علاوه بر آن می توان به جشنواره ی فیلم کوتاه تهران و جشنواره ی فجر هم اشاره کرد." سپس آقامحمدیان در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر حضور مستندسازان نامی کشور در بخش های مختلف جشنواره ی چهارم اظهار کرد:" خیلی نسبت به این موضوع خوشبین هستم و فکر می کنم تعامل لازم در این زمینه را حداقل ما از سوی خود انجام داده ایم، حتی در داوری ها و اعضای هیات انتخاب من از دوستان مختلف در تمام سطوح استفاده کرده ایم و از این بابت خوشحالیم. علاوه بر این نگاهی به تعداد فیلم های ارسالی هم حاکی از این تعامل است، چرا که تعداد 800 یا 900 فیلم عدد کمی نیست." وی ادامه داد:" البته ما هم در برخی از زمینه ها از برخی دوستان گله مند هستیم. به عنوان مثال پس از اینکه ما توانستیم سینمایی را برای نمایش مستند درگیر کنیم، هیچ کس تشکر یا اظهارعلاقمندی نکرد. به هر حال ما این سینما را برای کل جامعه ی مستند ایران گرفته ایم و ضروری بود که حداقل دوستان مستندساز در این زمینه یک تشکر ساده داشته باشند."
آقامحمدیان در ادامه ی این نشست در پاسخ به سوال دیگر ایسنا که در ارتباط با تعدد بخش های جشنواره ی امسال مطرح شده بود، توضیح داد:" این تعدد بخش ها هیچ ضربه ای به جشنواره نمی زند و علاوه بر این برداشت ما این است که اکنون مستندسازان با سلایق و علایق مختلف می توانند وارد جشنواره شوند. موضوعات ما هم، موضوعاتی نبوده که بخواهیم آنها را سفارشی بدانیم و حتی ما یک بخش هم به نام بخش آزاد طراحی کرده ایم." مدیر جشنواره ی سینما حقیقت در پاسخ به سوال دیگر ایسنا در ارتباط با درصد فیلم های دولتی و قیاس آنها با فیلم های بخش خصوصی اظهار کرد:" طبق آماری که گرفته شده 70 درصد از فیلم های ارسالی به واسطه ی اشخاص حقیقی ساخته شده اند و تنها 30 درصد از فیلم های ارسال شده مربوط به مراکز دولتی بوده است. این موضوع به معنای آن است که مشارکت افراد حقیقی بسیار جدی بوده است. درباره ی آثار انتخاب شده هم تا چندی دیگر کاتالوگ های جشنواره بیرون خواهد آمد و شما می توانید از روی آنها به بررسی این مساله بپردازید."
آقامحمدیان ادامه داد:" از دیگر اتفاقات مهم جشنواره ی امسال توجه ما به بخش مستند سیاسی است. ما واقعا این بخش را جدی گرفته بودیم و اکنون هم خواهان آن هستیم که به واسطه ی این بخش و نشست هایی که در این زمینه طراحی شده است، تعریف درستی از سینمای سیاسی و سینمای شبه سیاسی ارائه شود. این که بخواهیم بگوییم یک فیلم موافق و یا مخالف یک جریان است، پس فیلمی سیاسی محسوب می شود به نظر من تعریف درستی نیست و به همین دلیل ما در پی آن هستیم تا هویت سینمای سیاسی بیشتر مشخص شود." رییس چهارمین جشنواره ی سینما حقیقت در پاسخ به سوالی که در ارتباط با پوسترهای جشنواره مطرح شده و با اشاره به طرح آیینه ای که بر این پوسترها وجود دارد پرسیده بود که تا چه اندازه فیلم های امسال بازتاب و آینه ی واقعیات روز جامعه هستند، توضیح داد:" ما شعاری در این زمینه مطرح کردیم و آن هم حقیقت برای همه بوده است. این پوستر هم نشانه ی آن است که ما به دنبال حقایق هستیم. حقایقی که برگرفته از مفهوم سینمای مستند هستند و طبیعتا سینمای مستند غیر از این عمل نمی کند. اما هر کسی در این زمینه از ظن خود به دنبال حقیقت می رود و ما هم در این پوستر سعی کرده ایم که این موضوع را بیان کنیم."
آقامحمدیان همچنین اظهار کرد:" به هر حال ما نمی گوییم که کاری انجام داده ایم که هیچ خطایی در آن صورت نمی گیرد. من از همین الان می پذیرم که اشتباهاتی هم در این زمینه داشته ایم و علاقمندیم که دوستان صادقانه این موارد را به ما گوشزد کنند. اما در کنار این موضوع دوستان هم باید توجه داشته باشندکه با توجه به حجم بالای فعالیت ها و بزرگی این رویداد فرهنگی به هر حال برخی موارد اجتناب ناپذیر است." مدیرعامل مرکز گسترش در پاسخ به سوال دیگری که در ارتباط با اختصاص بخشی از فیلم های پس از انتخابات مطرح شده بود، اظهار کرد:" با توجه به صحبت هایی که در زمینه ی تعدد بخش ها مطرح شده بود، باید بگویم که این تعدد بخش ها این فرصت را برای ما فراهم می کند که بتوانیم به آسیب شناسی جدی در زمینه های مختلف بپردازیم. یکی از موضوعاتی که مستندسازان ما دوست دارند در مورد آن فیلم بسازند، بخش مستندهای سیاسی است. اما ما در این بخش دچار مشکل هستیم و به نظر می رسد مستندسازان خوب ما تا حدی نسبت به این موضوع بی توجهند و آنهایی که در این زمینه شر و شوری دارند، معمولا فیلم هایشان را برای جشنواره های خارجی می فرستند. به هر حال امسال در میان فیلم های ما دو یا سه فیلم در مورد این مضمون وجود دارد، اما عمده ی افرادی که در این باره فیلم می سازند در ساختار دچار مشکل هستند و ما با خود اینگونه اندیشیدیم که اگر قرار باشد چنین فیلم هایی پخش شود، ممکن است برای مردم جذابیت نداشته باشد. در موارد متعدد شاهدیم که برخی دوستان چند صحنه از درگیری های اخیر را ضبط کرده و روی آن یک نریشن گذاشته و نام آن را فیلم مستند می گذارند، اما از نظر ما این نوع فیلم ها قابل قبول نیستند. البته در کنار این آثار فیلم های خوبی مثل "ایران هراسی" هم وجود دارد؛ اما این تعداد مطلوب ما هم نیست و شاید سینمای سیاسی در کل اکنون ساختار چندان مطلوبی نداشته باشد."
آقامحمدیان در بخش دیگری از این نشست درباره ی اختصاص سینماهای سپیده و آزادی به سینمای مستند توضیح داد:"در سینما سپیده ما حتی برای فیلم های مستند بلیت فروشی هم خواهیم داشت. اما سعی می کنیم قیمتی برای این فیلم ها تعیین کنیم که مردم هم بتوانند به استفاده از آنها بپردازند. البته با این وجود تغییر ذائقه مخاطب مدتها زمان می برد." وی در ارتباط با همکاری مرکز با شبکه های مستند هم اظهار کرد:" ما در این زمینه مشکلی جدی نداشتیم و اکنون هم تعاملاتی وجود دارد، اما به هر حال پیگیری جدی تر این موضوع نیازمند فرصت بیشتری است که ما از آن به دلیل برگزاری جشنواره نتوانسته ایم به طور جدی آن را دنبال کنیم."
مدیرعامل مرکز گسترش همچنین از افزایش حجم کارهای مرکز در دوره ی مسوولیت خود یاد کرد و گفت:" دوره ای که من مسوولیت مرکز را بر عهده گرفتم شاید 600 یا 700 طرح به دست ما می رسید، اما اکنون حجم این طرح ها به دو هزار اثر افزایش یافته است. از سوی دیگر جوانان هم انتظارات متعددی از ما دارند که گاه ما شاید نتوانیم جواب مناسبی به آنها بدهیم، چرا که به هر حال دوستان دوست دارم که فیلم بسازند اما ما بر این باوریم که تعریف سینما تجربی در خارج از مرکز تعریف درستی نیست." وی ادامه داد:" به عنوان مثال برخی از افراد که قصد ساخت اولین فیلم خود را دارند با این نیت به مرکز مراجعه می کنند که فیلمی بسازند تا در آینده سود سرشاری نصیب آنها شود. اما ما می گوییم لازم است فیلم های اولی که در مرکز تولید می شود مورد بررسی قرار بگیرد و ببینیم که کجای این آثار می تواند حالت تجربی داشته باشد. ما در این مرکز در پی آن هستیم که علاوه بر کارگردان یک یا دو فرد دیگر هم به واسطه ی این فیلم ها به سینمای ما معرفی شوند. به هر حال این تعریف جدید ماست و عده ی بسیاری آماده شده اند که با این تعاریف کار کنند و البته عده ای هم هنوز آماده ی پذیرش این موضوع نیستند." آقامحمدیان در پاسخ به سوالی دیگر که درباره ی اعضای هیات داوری و انتخاب این جشنواره و عدم رضایت مستندسازان از این ترکیب مطرح شده بود، توضیح داد:" آیا کسی می تواند بگوید که فیلم مستند جای خالی آقا و خانم ب فیلم بدی است؟ ما اکنون از کارگردانان این فیلم به همراه ارد عطاپور، وحید موسائیان و برخی از دوستان دیگر در ترکیب اعضای هیات داوری و انتخاب بهره گرفته ایم و اگر عده ای به دلیل آنکه خودشان در این تیم حضور ندارند، بخواهند بگویند که تیم طراحی شده حرفه ای نیست کمی بی انصافی خواهد بود. به هر حال ما تلاش کرده ایم که فیلمسازان مختلف در بخش های مختلف داوری و انتخاب ما و یا حتی بزرگداشت ها حضور داشته باشند، در کنار اینها به هر حال ما هم گلایه هایی از برخی دوستان داریم."
وی در عین حال گفت:" شاید عده ای که از ترکیب هیات داوری و انتخاب ما گله می کنند، اطلاعات درستی درباره ی این موضوع نداشته باشند." حسین خورشیدی معاون فرهنگی مرکز هم در این نشست به ذکر صحبت هایی کوتاه پرداخت و پس از اشاره به حجم فیلم هایی که به جشنواره رسیده درباره ی ترکیب هیات داوران و هیات انتخاب اظهار کرد:" با توجه به فشردگی جشنواره ها طی روزهای اخیر طبیعی است که برخی از دوستان به دلیل حضور در جشنواره های دیگر نتوانستند حضور در ترکیب ما را قبول کنند. برخی هم مشغله های دیگری داشتند اما به هر حال از سوی ما تعامل خوبی با دوستان مختلف برقرار شد و اکنون افرادی مانند حسین ترابی، وحید موساییان، ابوالفضل جلیلی و ... در ترکیب هیات های مختلف ما حضور دارند و فکر می کنم که بی انصافی است که بگوییم این افراد شناخته شده نیستند." وی ادامه داد:" ما سعی کرده ایم که از طیف های مختلف در این ترکیب استفاده کنیم و اکنون عده ای بر این باورندکه این لیست و این ترکیب حرفه ای نیست، من فکر می کنم که باید به جای گلایه به مرکز به همان افرادی که سعی در ایجاد چالش دارند گله شود."
در این نشست شهنام صفاجو، مدیر روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی نیز حضور داشت.