برندگان بخش مستند هشتادوپنجمین دوره مراسم اسکار معرفی شدند. هرساله اعضای کمیتهی مستند آکادمی علوم و هنرهای سینما یک فهرست کوتاه از مستندهایی فراهم میآورد که شایستهی دریافت دو جایزهی بهترین فیلم مستند بلند و کوتاه هستند. اعضای صاحب رای کمیته انتخاب هشتادوپنجمین دورهی اسکار (در شاخهی مستند)، تعداد ۱۵ فیلم مستند بلند را پیش از این معرفی کرده بود.
هشتادوپنجمین مراسم اسکار در شب ۲۴ فوریه برگزار شد. در میان نامزدها فیلم مستند اینوسنت (Inocente) به کارگردانی شان فاین و آندریا نیکس فاین به عنوان بهترین مستند کوتاه معرفی شد. این مستند دربارهی اینوسنت، دختر پانزده سالهای میباشد که مهاجری غیرقانونی و بیخانمان است؛ ولی با وجود آیندهی تاریکی که در پیش رو دارد عزم خود را برای هنرمند بودن جزم میکند و... .
همچنین مستند در جستجوی شوگرمن ساختهی مالیک بِندجلول، سایمون شین به عنوان بهترین مستند بلند اسکار برگزیده شد. این مستند دربارهی دو جوانی است که به دنبال خوانندهی محبوب خود رودریگز میگردند تا دلیل غیبت ناگهانی او را از صحنهی موسیقی در یابند. در سال ۱۹۷۰ خوانندهای به نام رودریگز آلبومی را منتشر کرد که با وجود استقبال منتقدان، هیچ موفقیت تجاری در آمریکا پیدا نکرد. اما به گونهای آلبوم او به آفریقای جنوبی راه پیدا کرد و شهرتی باورنکردی در آن کشور به دست آورد. در این مستند مالیک بنجلول سوئدی به دنبال این خواننده که همه فکر میکنند خودکشی کرده، میرود.
داستان رودریگز کاملا مشابه افسانه پریان است. اصلا باور کردنی نیست. این مستند از زمان اکران در جشنواره ساندنس تا حالا که نامزد اسکار شده همه جایزهها را گرفته است. فیلم شبیه هیچ مستند موسیقی دیگری نیست و بیشتر یک مستند معمایی است تا موسیقی. فیلم چنان داستان باورنکردنی دارد که تا دیده نشود کسی آن را باور نمیکند.
معرفی نامزدهای بهترین مستند بلند
۱- پنج دوربین شکسته - ۵ Broken Cameras
یکی از کارگردانهای فیلم، اولین دوربین فیلمبرداری خانگیاش را در سال ۲۰۰۴ برای فیلمبرداری تولد چهارمین فرزندش خرید. اما کم کم با همین دوربین طی سفرهایی به روستای خود در فلسطین، مشغول به فیلمبرداری از اهالی روستا و فامیل و زندگی شخصی آنها شد. این روستا که سالها درگیر مبارزه بدون خشونت با اسراییل بوده است، در همان سالها اسرائیل شروع به شهرکسازی در این منطقه کرد. او طی ۴ سال بعدی، ۴ دوربین دیگر برای فیلمبرداری خرید، اما در نهایت هر کدام از آنها توسط سربازهای اسرائیلی طی تظاهرات شکسته شد یا به آنها شلیک شد. مستند ساز به خوبی توانسته با استفاده از فیلمهای خانوادگی، نوعی ژورنالیسم قدرتمند را به تصویر بکشد. این فیلم نشاندهنده عجین شدن مبارزات با زندگی روزمره و خانوادگی فلسطینیها است. دستگیری دوستان یا تولد فرزندان هر دو اتفاقی عادی برای اهالی آنجا و در کل فلسطین شده است.
۲-نگهبانان The Gatekeepers
این مستند داستان شکلگیری و فعالیتهای شین بت - پلیس مخفی اسراییل- را از دیدگاه ۶ نفر از روسای این سازمان مخوف، روایت میکند. مستندساز همین که توانسته این ۶ نفر را جلوی دوربین بنشاند، کار بزرگی کرده است. همانطور که این فیلم نشان میدهد، عقاید اینها تاثیر مستقیمی بر روابط اسرائیل و فلسطین داشته و مستندساز بدون جانبداری از گروه خاصی، به طور یک ناظر کاملا بیطرف این مستند را ساخته است. فیلم هوشمند، پر از مصاحبه و کمی تا قسمتی افشاکننده است.
۳-چگونه با وجود طاعون زنده بمانیم How To Survive a Plague
فیلمی درباره فعالان مبارزه با بیماری ایدز است. این مستند، توسط فیلمهای آرشیوی، تاریخچهای دو گروه عمده مبارزه با ایدز را به تصویر میکشد. گروههایی که از همان سالهای اول، فعالیت خود را شروع کرده بودند.
کارگردان با فیلمهای آرشیوی یک درام کامل خلق کرده است. نکته دیگر جنبه الهامبخش و مثبتاندیشی است که در سرتاسر فیلم به چشم میخورد. در لحظههایی از فیلم، القای موثر حس شادی یا غم، اشک بیننده در میآید. در آخر بیننده شاهد یک تاریخچه شگفتانگیز از افرادی است که با تمام وجود تلاش میکنند تغییری در این دنیا به وجود بیاورند.
۴-جنگ نامرئی The Invisible War
مستندی افشاگرانه در موضوعی بحث برانگیزِ تجاوز و آزار جنصی زنان در ارتش آمریکا. در این مستند با زنانی مصاحبه میشود که نهتنها یک بار، بلکه چندین بار مورد تجاوز و آزار جنصی قرار گرفتهاند.
در حالی که بعضی از مستندها تنها تاریخچه چیزی را نشان میدهند و بعضی دیگر علت رویداد خاصی، این مستند عملا باعث بهبود و تغییر شده است. با پخش این مستند، پنتاگون اقدام به تغییر قانون آزار جنصی زنان، کرده است. البته همانطور که در این مستند نشان داده میشود، بحث فرهنگی هم نقش عمدهای در این رفتار دارد. به هر حال این مستند به خوبی قدرت این رسانه را برای تغییر نشان میدهد.
معرفی نامزدهای بهترین مستند کوتاه
۱- کینگز پوینت Kings Point
داستان ۵ پیرمرد و پیرزن در فلوریدا را روایت میکند. ساری گیلمن و جد وایدر کارگردانان اثر هستند.
۲- دوشنبهها در رساین Mondays at Racine
سومین دوشنبهی هر ماه، دو خواهر که خود موهایشان را تراشیدهاند، وقتشان را صرف تراشیدن موهای زنان در آرایشگاهشان میکنند.
۳- قلب گشوده Open Heart
هشت کودک رواندایی برای جراحی قلب به سودان میروند. کارگردان اثر، کیِف دیویدسن نام دارد و این هشتمین غیلم مستند است که کارگردانی میکند.
۴- رستگاری Redemption
داستان زنان و مردان بیخانمان نیویورکی که برای بقا، دنبال تهماندههای بطریها و قوطیها هستند. جان آلپرت و متیو اِنیل کارگردان فیلم هستند. هر دوی آنها پیشتر، یکبار دیگر نامزد اسکار شدهاند. آنها برای اندوه غیرطبیعی چین در سال ۲۰۱۰ نامزد این بخش بودند.
در همین زمینه بخوانید:
اسکار مستند
عکس: مستند در جستجوی شوگرمن